Black Friday, czyli Czarny piątek, to dzień wyprzedaży i promocji w sklepach stacjonarnych i internetowych, który przypada zawsze w piątek po Dniu Dziękczynienia.  Zwyczaj pojawił się po raz pierwszy w latach 60. XX wieku w USA. Obecnie Black Friday jest jednym z najważniejszych dni handlowych, swoistym świętem konsumpcji. W tym roku Czarny piątek wypada 24 listopada.

Black Friday – początki

Pierwsze wzmianki o terminie Black Friday pochodzą z lat 60. XX wieku, kiedy określenie to zaczęło być używane przez policję w Filadelfii, w celu opisania korków i zatłoczenia na ulicach miasta, podczas zakupów po Dniu Dziękczynienia. Po pewnym czasie termin zaczął być kojarzony również z tym dniem handlowym.

Inna teoria mówi o tym, że termin Black Friday pochodzi od koloru atramentu, używanego przez sprzedawców. W piątek po Dniu Dziękczynienia przechodzili oni od „czerwonych liczb” do „czarnych liczb” w księgach rachunkowych. Liczby pisane czerwonym kolorem oznaczały straty, natomiast czarnym – zyski. Czarny piątek był więc dniem, w którym sklepy przechodziły z deficytu do zysku, rozpoczynając sezon zakupowy przed świętami.

Ewolucja i globalizacja

Początkowo Czarny piątek był zjawiskiem specyficznym dla Stanów Zjednoczonych, jednak z biegiem lat zwyczaj stał się znany i praktykowany na całym świecie. Kiedy sprzedaż przeniosła się częściowo do internetu, Black Friday również zaczął funkcjonować w przestrzeni online.

Obecnie okres rabatów i promocji jest często rozciągany na cały weekend – nazywa się go Black Weekend. Poniedziałek po Black Weekend, nazywany jest Cyber Monday, czyli cyberponiedziałkiem. Tego dnia największe promocje oferują sprzedawcy i usługodawcy internetowi. Niektóre sklepy kuszą całym tygodniem promocji, czyli Black Week.

Strategie handlowe

Czarny piątek stał się dla wielu firm okazją do przyciągania klientów poprzez zastosowanie różnych strategii marketingowych, niekiedy wręcz agresywnych. Reklamy, promocje i obniżki cenowe stają się kluczowymi elementami. Niektóre sklepy stacjonarne, zwłaszcza te ze sprzętem RTV AGD, otwierają się już o świcie. Klienci ustawiają się długich kolejkach przed wejściem, aby zdobyć produkty w okazyjnych cenach.

Krytyka i wyzwania

Czarny Piątek cieszy się ogromną popularnością i równie często jest krytykowany. Eksperci podkreślają, że zwyczaj ten promuje nadmierną konsumpcję i wpływa negatywnie na środowisko.

Ponadto zdarzają się nieuczciwi sprzedawcy. Co roku ostrzega przed nimi polski Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Apeluje do konsumentów, aby nie dali się ponieść emocjom zakupowym. Przestrzega przed sprzedawcami, którzy kuszą wyprzedażą np. -70 procent, a na miejscu okazuje się, że tylko kilka produktów zostało aż o tyle przecenionych. Zdarza się też, że sklepy zawyżają ceny kilka miesięcy wcześniej, tylko po to, aby w Black Friday je obniżyć i pochwalić się promocją.

Radzimy więc, aby nie dać się szałowi zakupów. Pomyśleć, czy dana rzecz jest nam faktycznie potrzeba i sprawdzić w internecie jej cenę sprzed kilku miesięcy.

Black Friday – słowniczek

purchase – zakup

shopping – zakupy

buy – kupować

sale – wyprzedaż

discount – rabat

price – cena

receipt – paragon

cart/basket – koszyk

counter/checkout – kasa

cash – gotówka

credit card – karta kredytowa

debit card – karta debetowa

customer/client/shopper – Klient

retailer – sprzedawca detaliczny

product – produkt

brand – marka

sale price – cena promocyjna

return – zwrot

exchange – wymiana

refund – zwrot pieniędzy

delivery – dostawa

online shopping – zakupy online

shopping mall – centrum handlowe

customer service – obsługa klienta

receipt – paragon

size – rozmiar

sale aisle – aleja promocyjna

cash register – kasa fiskalna

discount code – kod rabatowy